همه کودکان باهوشند اگر...(بخش 5)

اسم کتاب: همه کودکان باهوشند اگر...

نویسنده: دکتر میریام استاپرد

مترجمین: دکتر سهراب سوری و امیر صادقی بابلان

صفحه 70 تا 90

خودم نوشت1: خیلی دوست داشتم خلاصه نوشته هام از این کتاب خوب رو قبل از شروع سال 93 تموم کنم اما خب چه کنم که نشد.

همونطور که قبلا گفتم بخش مربوط به "رشد کنترل ادرار" و رشد کنترل مدفوع" شامل نکات مهم و کلیدی زیادیه که به نظرم خلاصه کردنشون خیانت در اصل مطلبه، اما چون فکر کردم شاید خیلیهاتون در حال نزدیک شدن به این مرحله ی مهم باشبن فکر کردم خوبه  دو جمله از اون رو که خوندنش خالی از لطف نیست براتون بذارم چون این مرحله هم مثل مرحله گرفتن از شیر خیلی حساس و چالش برانگیزه:

"به ندرت ممکن است قبل از 15 تا 18 ماهگی اعصاب تکامل یافته باشند و عظلات به آنها پاسخ دهند. بهتر است والدین بدانند که کودک قبل از 15 ماهگی به سختی میتواند ادرار خود را حتی برای یک ثانیه  نگهدارد. تا 5/2 سالگی قادر خواهد بود ادرارش را تا 4 یا 5 ساعت نگهدارد و از ان به بعد این مدت طولانی تر خواهد شد."

به ندرت ممکن است قبل از 15 تا 18 ماهگی اعصاب تکامل یافته باشند و عظلات به آنها پاسخ دهند. بهتر است والدین بدانند که کودک قبل از 15 ماهگی به سختی میتواند ادرار خود را حتی برای یک ثانیه  نگهدارد. تا 5/2 سالگی قادر خواهد بود ادرارش را تا 4 یا 5 ساعت نگهدارد و از ان به بعد این مدت طولانی تر خواهد شد.

عوامل موثر بر رشد

تندرستی:

بیماری غالبا نقطه شروعی برای ناسازگاریهایی مثل بهانه گیری در غذا خوردن و سایر مشکلات رفتاری می باشد. در صورت مورد توجه بیش از حد قرار گرفتن کودک ممکنست ائ به توجه خاص عادت کند و پس از بهبودی حالت تهاجمی و طلبکار پیدا کندو مسلما ادامه ی این رفتار بر رشد و تکامل  او به ویژه در ارتباط با دیگران تاثیرخواهد گذاشت.

سوء تغذیه و نداشتن رژیم غذایی متعادل ممکنست سبب کاهش سطح انرژی شود که نه تنها فعالیتهای جسمانی و خصوصیاتی از قبیل کنجکاوی و ماجراجویی را کاهش میدهد بلکه قدرت، استقامت، و درنتیجه شادکامی و یادگیری را نیز کم می کند. سوء تغذیه و فقدان توازن غذایی همچنین ممکنست سبب کمرویی، تحریک پذیری، افسردگی و رفتار ضد اجتماعی شود. یک ناراحتی جزیی مانند اگزما یا بثورات پوستی می تواند سبب تحریک و رنج جسمانی شود که این خود ممکنست باعث واکنشهای احساسی افراطی، ناتوانی در تمرکز، و فقدان اراده برای تعقیب یک موضوع تا به اخر یا انجام کامل کارها شود.

شادکامی:

کودکان شاد معمولا سالم و پرانرژی هستند و شادکامی به خودی خود انگیزه نیرومندی برای انجام کارهاست. شادکامی مشوق همه نوع تماسها و فعالیتهای اجتماعی است. زیرا مردم معمولا واکنش مثبتی به شادابی از خود نشان می دهند و شادکامی باعث می شود کودک چهره ی دوستانه ای داشته باشد که خود نقطه ی شروع خوبی برای انواع ارتباطات شخصی است.

ناشاد بودن انگیزه، عزم، و ومیل به موفقیت را خاموش می کند. کج خلقی و رفتار باز دارنده در کودکان ناشاد بسیار شایعتر است و مانع از آن می شود که آنها از تجربیات چیزی بیاموزند.

وظیفه ی والدین است کاری کنند که کودک عادت شادی را کسب کند.به همین ترتیب ناشاد بودن هم میتواند به یک عادت تبدیل شود و شما وظیفه دارید مانع ان شوید. البته داشتن یک کودک شاد تضمین کننده ی طندگی موفق او  در دوران بزرگسالی نیست  ولی حداقل این فایده را دارد که زیربنای موفقیتش را می سازد  در حالی که ناشاد بودن  اساس ناکامی را بنا می کند.

نگرش والدین:

نگرش کلی شما به وظیفه پدر مادری تاثیر زیادی بر انچه برکودک شما در حین رشد می گذرد دارد و رشد و تکامل او را  تحت تاثیر قرار می دهد. بعد از تولدش برای او بهترین آغاز اینست که نگرش مثبتی به اینکه پدر و مادر او هستید داشته باشید.به طور کلی والدین مسنتر نقش پدر مادری خود را بیشتر از صمیم قلب می پذیرند تا والدین جوان تر. در صورتی که والدین انتظار تصویر اغراق شده ای را که غالبا وسایل ارتباط جمعی از رابطه کودک با والدین نشان می دهند نداشته باشند در ایفای نقش خود موفقتر خواهند بود .(مثال طاهره خانم)

داشتن تصور بسیار ایده ال از کودکتان ممکنست واقعا خطرناک باسد و فقط باعث می شود با دیدن اینکه او براورنده انتظاراتتان نیست دچار یاس و رنجش شوید.

چگونه میتوانید به او کمک کنید؟

بیشترین اعتماد به نفس را کودکی دارد که خود را بپذیرد و ایجاد این تصور مطلوب از خود تا حد زیادی به نگرش و برخورد شما نسبت به او دارد، چنین کودکی میتواند با تمام مشکلاتی که بر سر راه او قرار میگیرد روبرو شود.

باید او را در  دنیای واقعیات نگه دارید و اهداف واقع بینانه ای برایش تعیین کنید تا از ناکامیها اجتناب شود و تصورش از خودش لطمه نبیند.

نقاط ضعف او را علاوه بر نقاط قوتش و البته با تکیه بر ت=نقاط قوتش به او نشان دهید تا با درک کاملی از خویشتن و اطلاع از محدودیتهایش بزرگ شود.

سعی کنید محیط اطراف کودکتان فرصتهای یادگیری اش را محدود نسازد تا بتواند توان بالقوه ی خود را بالفعل سازد.

سعی نکنید او را درقالبی از پیش تعیین شده بگنجانید زیرا زندگی در چنین محیطی او را سرخورده خواهد کرد. انچه کودک  به ان نیاز دارد تشویق برای شکل گیری فردیت خود اوست.

به یاد داشته باشید برای رسیدن به رشد تمم و کمال او باید طرفیتهای ذاتی اش ار در زمانی که امادگی دارد تحریک و تشویق کنید. هر قد رهم که کودک تلاش کند تا زمانی که از نظر مرحله ای از رشد که در ان قرار دارد امادگی نداشته باشد یاد نخواهد گرفت، ولی وقتی اماده شد سرعت رشدش اعجاب انگی زخواهد وبد به خصوص اگر شما علایق و تلاشهایش را با تشویق کردن تقویت نمایید.

بسیاری اوقات متوجه میشوید کودک شما در  سیر رشد خود به مرحله موقتا بدون پیشرفت رسیده است، احتمال دارد نتیجه گیری کنید به اخرین حد توانایی خود رسیده  در نتیجه کودک کمتر تلاشی میکند و در همان سطح میماند در حالی که با کمی تشویق از طرف شما با این اعتقاد که دستیابی به موفقیت همیشه ممکنست میتواند به سطوح بالاتر برسد.

یک مسوولیت مهم دیگر والدین اینست که به کودکشان بیاموزند با دیگران ارتباط برقرار کند و  نسبت به انها توجه داشته باشد.اصلاح  رفتارهای انزواگرانه  قبل از اینکه به صورت عادت درایند و شانسش را برای امیختن با دیگران به خطر بیندازد حائز اهمیت است.

نوبت تولد کودک در خانواده:

مشخص شده است که جایگاه کودک در خانواده تاثیر به سزایی در نحوه سازگاری بزرگسالی او در امر زناشویی دارد. در ازدواجی که زن و شوهر هردو فرزند اول هستند  امکان دارد رابطه ی پربرخورد در اثر تلاش هر یک برای تسلط بر دیگری  شکل بگیرد.

تعداد کودکان خانواده:

تعداد کودکان در خانواده تاثیر مهمی بر رشد و تکامل کودک دارد. کودکانی که چند خواهر و برادرخردسال  دارند مجبورند توجه والدین را با انها قسمت کنند. در این صورت رقابت، چشم و هم چشمی و احساسات منفی و رنجش بین انها شکل می گیرد.ممکنست کودک ضعیفتر گرفتار یک الگوی شخصیتی تابع همراه با احساس بی کفایتی و مظلومیت گردد در حالی که کودک قویتر احساس کند به او تبعیض شده و یاد میگیرد نقش رهبر را ایفا کند.

انتظار داشتن از  بچه ها  برای امیخته بودنشان و داشتن اسباب بازیها و دوستان مشترک حتی در حالی که یکی دختر است و یکی پسر شخصیت  و فردیت کودک را سرکوب میکند. فاصله گذاری بین بچه ها ضروری است، زمان مطلوب که کودک بایستی قبل از تولد خواهر یا برادرش به تنهایی با والدینش سپری کند 2 تا 5/2 سال است.

جنسیت:

با اینکه اختلاف بین کودکانی که هم جنس هستند بیشتر از اختلاف بین دخترها و پسرهاست اکثر والدین تایید می کنند که اختلافات مربوط به جنسیت نه تنها بر سرعت کسب برخی مهارتها بلکه بر نوع انها نیز اثر می گذارد. به عنوان نمونه در زمینه رشد جسمانی به نظر میرسد دخترها در تمام طول رشد و نمو حرکت سریعتری نسبت به پسرها دارند و در نو جوانی زودتر از انها بالغ می شوند.

 به علاوه رشد جسمانی دختران منظمتر و قابل پیش بینی تر از پسرهاست و جهشهای غیر یکنواخت کمتری دارند.تا زمان نوجوانی دخترها در حساب کمی از پسرها بهترند ولی پس از نوجوانی پسرها از نظر کاراهی ریاضیاتی اندکی بالاتر از دختران قرار میگیرند. پسرها تقریبا در تمام سنین از نظر تجسم فضایی برتری دارند. از نظر اجتماعی پسرها در تمام زمینه ها بسیار پرخاشگر تر و سلطه جوتر هستند و این خصیصه از زمانی که کودک نوپایی هستند اغاز می شود و تا دوران نوجوانی ادامه می یایبد و اگر کنترل نشود استمرار می یابد.

دخترها در اوایل کودکی نسبت  به درخواستهای بزرگترها مطیعترند.

احتمال اینکه پسرها نسبت به فشار روانی اسیب پذیریهای جسمانی، عاطفی، ذهنی و نیز مشکلات رفتاری فراوانتری رانشان دهند بیشتر است. اگاهی از این اختلافات ناشی از جنسیت به والدین کمک می کند نقاط قوت طبیعی کودک خود را به حداکثر برساند و نقاط ضعفشان را تقویت کند. مثلا پسر خود را از سنین پایین با کتاب اشنا کند  و با او بازی با کلمات انجام دهد و حس فضایی  دختر خود را به کمک تابلو شکل و پازل  بهبود ببخشد.

تاثیر تصورات قالبی:

اگر نسبت به تصورات قالبی در مورد نقش مذکر و مونث حساسیت نشان ندهیم و اقدام لازم برای اجتناب از انها را به عمل نیاوریم قطعا روی کودکان در حال رشد ما تاثیر می گذارد. یکی از بدترین جنبه های تصور قالبی معتقد بودن به نقشهای غالب و مغلوب است که اولی تقریبا مذکر و دومی مونث است.

شخصیت:

شخصیت کودک از سه جزء تشکیل شده است، هیجانی بودن، فعالیت و اجتماعی بودن.

کودکان هیجانی زیاد گریه میکنند و آرام رکدن انها آسان نیست، کودکان فعال بیقرارند و زیاد نمی خوابند و کودکان اجتماعی می توانند عاطفه ی خود را از بدو تولد نشان دهند به این صورت که به در آغوش گرفته شدن پاسخ می دهند و به راحتی ساکت می شوند.

اگر کودکتان در یکی از این خصوصیات افراط دارد وظیفه ی شما اینست که ضمن پاسخ به او کودک را در جهت دوتای دیگر تشویق کنید مثلا اگر کودکی بسیار هیجانی دارید می توانید با اطمینان بخشیدن، حمایت، راهنمایی و کمک دقیق او را یاری کنید احساس ایمنی کند و کمتر هیجانی باشد.

رشد شخصیت:

برای اینکه کودک رشد شخصیتی متعادل داشته باشد اگاهی از مراحل مختلفی که کودک ضمن رشد طی میکند یاری بخش خواهد بود، مثلا کودک تا یک سالگی تمام سعی خود را میکند که دریابد آیا دنیای اطراف قابل اعتماد است یا نه. مهم اینست که کودکتان بتواند یک امنیت عاطفی زودرس نسبت به شما یا شریک زندگیتان یا هردو برقرار سازد.

همدلی:

همدلی یعنی فکر کردن در مورد دیگران و اینکه اگر دیگری احساس خاصی دارد ان احساس به ما نیز دست دهد. کودکان سالم از اوایل زندگی همدلی نشان می دهند. بسیار اتفاق می افتد که اگر کودک 18 ماهه ی شما شاهد صدمه دیدن ک.دک دیگری باشد شما را برای کمک ببرد.

چگونه میتوانید به کودک خود کمک کنید؟

کودکانی که سال اول را با حس محکمی از اعتماد پشت سر میگذارند انهایی هستند که والدینشان با محبت و با توجه هستند و به صورتی قابل پیش بینی و قابل اعتماد واکنش نشان می دهند. کودکی که دارای احساس اعتماد است به راحتی با دیگران ارتباط برقرار میکند البته لازم است کمی نیز سوء ظن داشته باشد تا بین موقعیتهای ایمن و خطرناک فرق بگذارد.

ناسازگاری:

برخی صفات شخصیتی نامطلوب هستند که ممکنست  در تمام کودکان تظاهر یابند. در ابتدا به نظر بی خطر می ایند اما اگر اصلاح نشوند استمرار می یابند. هیچ کدام از این صفات به تنهایی  یا حتی همراه با چند صفت معدود دیگر نباید به خودی خود موجب نگرانی شوند  اما وجود تعداد بیشتری از انها به مدت طولانی باید مورد توجه  قرار گیرد.

صفات مشخصه کودک ناسازگار:

فعالیت بیش از حد، به پایان نرساندن کارها، وول خوردن، تحمل نشستن سر غذا را نداشتن، تا انتها بازی را انجام ندادن، خراب کردن اسباب بازیها و اثاثیه از فرط دستکاری، زیاد حرف زدن، اطاعت نکردن فرامین، بی دست و پا بودن، دعوا کردن با بچه ها، دمدمی مزاج بودن، آزار دادن دیگران، انضباط پذیر نبودن، به دردسر انداختن خودش، مشکلات گفتاری داشتن، کج خلق بودن، گوش ندادن به تمام داستان، لجباز بودن، به سختی به رختخواب رفتن، عصبی مزاج بودن، بی احتیاط بودن، محبوبیت نداشتن بین همسالان، ناشکیبا بودن، دروغ گفتن، مستعد حوادث بودن، خیس کردن تشکش، مخرب بودن

آسیب پذیری:

اصطلاحیست که برای مشخص کردن میزان اعطاف پذیری کودک به کار می رود. بر اساس محیطی تعریف می شود که حمایت کافی برای رشد مطلوب را از کودک به عمل می اورد. ک.دک انعطاف پذیر کودکیست که ناملایمات مختصر موجب وقفه ی رشد مطلوبش نخواهد شد در حالیکه کودک آسیب پذیر کودکیست که محیطهای بالقوه حمایت گر برای او دارای محدوده ی باریکی است.به ننظر می رسد پسرها آسیب پذیر تر از دخترها باشند. شاید خلق و خوی مطبوع یکی از خصوصیات ذاتی باشد که انعطاف پذیری کودک را افزایش می دهد.

چگونه میتوانید به کودک خود کمک کنید؟

به نظر میرسد در مدت زمان بین شش ماه تا  هجده ماهگی پاسخ دهی و تعامل صمیمانه با والدین به طور اخص اهمیت اساسی دارد و بین یک تا چهار سالگی غنا بخشیدن به تحریکات ذهنی و عقلی با استفاده از اسباب بازیها، بازیها، داستانها، آوازها و توجه والدین نقش اساسی دارد. در سنین بالاتر فرصت تمرین مهارتهای اجتماعی با همسالان ، شرکت کردن در بازیها، استفاده مشترک از اسباب بازیها و دوست پیدا کردن اهمیت پیدا می کند.

امنیت عاطفی:

تحقیقات نشان می دهند کودکی که امنیت دارد تقریبا از هر نظر بهتر از کدکی  رشد می کند که امنیت ندارد. محققین این کودکان را "دارای امنیت عاطفی" می نامند. حتی در خانواده های باثبات، خوشبخت و طبقه ی متوسط یک سوم کودکان فاقی امنیت میباشند.کودکان ایمن به شما نمی چسبد، ولی از طرف دیگر در برابر تماس اگر شما شروع کننده آن باشید مقاومت نمی کند. اگر پس از مدتی غیبت دوباره نزدش بیایید با روی باز شما را میپذیرد.

فشار روانی:

اغلب فکر می کنیم فقط ما بزرگسالان با فشارهای روانی دست و پنجه نرم می کنیم اما در زندگی کودکان نیز فشار روانی وجود دارد.

به یاد داشته باشید بازی کردن کودکان شیوه ایست که طبیعت  برای مقابله با فشار روانی به انها اموخته است. به عنوان والدین شما می توانید با تهیه اسباب بازیها و بازیچه هایی که بیشترین میدان را برای قوه تخیل کودک فراهم می اورد به او کمک کنید.

اگر شاغل هستید از وقتی که با کودک صرف میکنید لذت ببرید و سعی کنید ان را با فکر کردن یا صحبت درباره ساعاتی که در منزل نیستید خراب نکنید و در مورد جدایی بعدی نیز صحبتی به میان نیاورید. با نگرانی در مورد گذشته و آیندع زمان حال را از دست خواهید داد و کودکان حتی وقتی با انها هستید نیز  شما را در کنار خود احساس نمیکنند.

جدایی و طلاق والدین:

در طلاق همیشه پسری که از پدر خود جدا میشود و دختری که از مادرش جدا میگردد بیشتر رنج میبرند تا کودکانی که پس از طلاق با والد هم جنس خود زندگی می کنند.

به نظر می رسد آثار جدایی در پسرها به خصوص در کوتاه مدت بیشتر باشد. پسرها همیشه درماندگی، رفتار منفی  انحرافی و مشکلات درسی بیشتری نسبت به دختران خانواده های مشابه خود دارند.

خودم نوشت2:  این بخش از کتاب که الان دارین خلاصه اش رو میخونین برای من جالبترین مطالب  تا اینجاش بوده، امیدوارم به درد شما هم بخوره.